Medisch Farmaceutische Beslisregels: Receptverwerking en medicatiebewaking

Stap voor stap wordt de huidige medicatiebewaking vervangen door zgn. Medisch Farmaceutische Beslisregels (MFB’s). Het doel: suboptimale therapie en hoog-risicosituaties signaleren en irrelevante signalen voorkomen. 

Stel: een patiënt die reeds een diureticum gebruikt, krijgt een RAAS-remmer voorgeschreven. In de MFB wordt rekening gehouden met het type diureticum. Bij de QT-interacties wordt door MFB's de totale dagdosering in de patiënthistorie meegewogen voor de signalering. MFB’s gebruiken dus niet alleen patiëntkenmerken zoals leeftijd, geslacht, aandoeningen en contra-indicaties, maar ook andere beschikbare informatie. Zo ook labuitslagen, waaronder de nierfunctie.

Hierdoor kan het zijn dat de dosering voor de patiënt met een afwijkende nierfunctie moet worden aangepast en dat er voor de patiënt met een normale nierfunctie geen signaal optreedt omdat er geen interventie nodig is. Naar gelang de leeftijd gaan de nieren langzaam achteruit. Is er geen actuele nierfunctie bekend, dan wordt in de MFB de leeftijd meegewogen. Dit levert nieuwe en veel specifiekere signalering op dan in de klassieke medicatiebewaking. 

"In de huidige situatie moet de apotheek bij veel interactiesignalen nader beoordelen of het signaal relevant is of niet", legt Gebben uit. "MFB’s betrekken meer en andere kenmerken bij de beslissing of er sprake is van een risico. Dit voorkomt onnodige signalen en vermindert de signaalmoeheid. De inzet van MFB’s zorgt dus voor veel minder signalen en veel meer voor de individuele patiëntgerichte medicatiebewaking." 

Doordat MFB’s alle beschikbare patiëntgegevens kunnen combineren, is het ook mogelijk nieuwe risicosituaties te vinden en proactief zorg te verlenen. Gebben legt dit uit aan de hand van een aantal voorbeelden. "De apotheek krijgt een labwaarde binnen of er wordt medicatie gestopt. Dat zijn triggers om op dat moment relevante MFB-protocollen voor die specifieke patiënt uit te voeren. Het is ook mogelijk ‘s nachts een set MFB-protocollen te laten lopen over een patiëntsubpopulatie om proactief te screenen op nodige aanpassingen of risico’s.

De apotheek krijgt de volgende dag het overzicht en ziet direct bij welke patiënten een probleem is gesignaleerd. Je ziet bijvoorbeeld dat een deel van de COPD- of astmapatiënten die inhalatiecorticosteroïden gebruiken ook middelen voorgeschreven krijgen tegen schimmelvorming in de keel. Schimmelvorming treedt vaak op bij verkeerd gebruik van sommige inhalatie-devices. Je kunt deze patiënten uitnodigen voor een nieuwe instructie. Dit is waardevolle zorg zonder dat je een verstrekking doet."

Gebben: "CompuGroup Medical heeft twee vestigingen die verschillende producten leveren. Wat we nu aan het doen zijn, is één centrale MFB-engine realiseren voor de medicatiebewaking. Dit is echt een hele mooie manier om meerdere applicaties te bedienen met dezelfde dienst. Die engine kan namelijk heel snel, gelijktijdig, heel veel protocollen doorlopen. Dit levert ook veel voordelen op voor het beheer, opschaling en snelheid. 

De engine gaat in eerste instantie alle bouwstenen en protocollen voor de interactiesignalering bevatten. Dit type MFB’s wordt naar verwachting in februari 2021 uitgeleverd. De grote winst van deze eerste stap is minder niet-relevante interactiesignalen. Daarna volgt de mogelijkheid tot actieve screening op risicopatiënten of risicosituaties. En natuurlijk het toevoegen van andere medicatiesignalen. Zo krijg je steeds meer content op de server om uiteindelijk de volledige medicatiebewaking via MFB’s te laten lopen."

"Softwareleveranciers bouwen medicatiebewakingssoftware op basis van de implementatierichtlijnen van de Z-index, de leverancier van de G-standaard waarin de MFB-protocollen zijn opgenomen. Gebben: "Gericht op de toekomst houden wij er rekening mee dat er ook andere bronnen kunnen komen die andere, of aangepaste, MFB-protocollen gaan leveren. Denk aan samenwerkingsverbanden of ketens van apotheken die bilaterale afspraken maken met zorgverzekeraars voor uitvoering en bekostiging van extra geleverde farmaceutische zorg. Wij bereiden onze systemen erop voor in de toekomst ook die MFB-protocollen te kunnen ondersteunen."