Minder incidenten door bewaking bij stoppen van medicatie

Een patiënt gebruikt twee interacterende geneesmiddelen en stopt met één daarvan. De kans is groot dat daardoor een dosisaanpassing nodig is. Het probleem is dat systemen vaak wel medicatiebewakingssignalen geven bij het starten, maar niet bij het stoppen van medicatie.

De informatiesystemen CGM HUISARTS en CGM APOTHEEK van CompuGroup Medical zijn de eerste die de medicatiebewaking op interacties bij stoppen hebben geïmplementeerd. Een belangrijke stap om incidenten te voorkomen en de patiëntveiligheid te verhogen.

Ernstige risico’s

Bij elk nieuw voorschrift en elke medicijnverstrekking wordt met MFB’s (Medisch Farmaceutische Beslisregels) gecontroleerd op interacties met overige medicatie. Zo kan het zijn dat een patiënt die een diureticum gebruikt een aangepaste dosering van een RAAS-remmer nodig heeft. Deze controle was niet beschikbaar bij het stoppen. In de praktijk brengt dit ernstige risico’s met zich mee.

Praktijkvoorbeelden

Een veelgebruikte combinatie is de bètablokker metoprolol en het antidepressivum paroxetine. Wanneer de patiënt stopt met paroxetine bestaat het risico dat de hoeveelheid metoprolol in het bloed toeneemt, waardoor de hartslag vertraagt. Of, een patiënt gebruikt langdurig rifampicine en een hoge dosis antistolling (vitamine K antagonist (VKA)). De dosering van de VKA is ingesteld op gelijktijdig gebruik van rifampicine (sterke CYP3A4- inductor). Wanneer de patiënt stopt met rifampicine moet de dosering antistolling (omlaag) bijgesteld worden. Zonder signaal is het risico op bloedingen groot.

Medicatie-incidenten

Peter Gebben, productarchitect bij CompuGroup Medical: "Wekelijks worden in Nederland meer dan 1.200 mensen in het ziekenhuis opgenomen door medicatie-incidenten. Dat zijn er echt te veel. Bijna de helft hiervan is vermijdbaar door betere registratie en inzage in de medicatiegegevens, maar ook door software die kwalitatief beter en op meerdere momenten signaleert. Zolang bewaking bij het stoppen van interacterende medicatie niet is ingeregeld in een systeem, zullen zich ook hierdoor incidenten blijven voordoen."

MFB medicatiebewaking

Met MFB’s worden al meer en andere kenmerken betrokken bij de beslissing of er sprake is van een risico. Door de combinatie met andere triggermomenten, zoals in dit geval bij het stoppen van medicatie, zal de kwaliteit van de signalering verhogen en worden daarmee onnodige medicatie-incidenten voorkomen.

Patiëntveiligheid

Gebben: "De overheid werkt aan programma’s voor uniforme registratie en uitwisseling van gegevens zodat je altijd een volledig en actueel medicatiedossier hebt. Invoering over de gehele zorgsector is nog toekomstmuziek. Programma’s met focus op verbetering van de medicatiebewaking zijn in volle gang en met de implementatie van bewaking bij stoppen zet CompuGroup Medical weer een belangrijke stap op weg naar verbeterde patiëntveiligheid."

Enquête

Uit een enquête van het Portaal voor patiëntveiligheid (publicatie juli 2020) bleek dat geen van de gebruikte systemen bewaakt op het stoppen van medicatie die een grote invloed heeft op andere medicatie. Van de 104 respondenten gaven 14 respondenten aan te maken te hebben gehad met incidenten. Deze incidenten deden zich voor bij combinaties van verschillende anti-epileptica, metoprolol en paroxetine, rifampicine en rivaroxaban, olanzapine en insuline (met als gevolg een hypoglykemie), dabigatran in combinatie met onder andere diltiazem, protonpompremmers en NSAID’s.